De Wachter

Molenmuseum De Wachter: Een Levendig Erfgoed en Ambachtencentrum in Zuidlaren

Molenmuseum De Wachter, gelegen in het pittoreske Zuidlaren, is een levendig erfgoed- en ambachtencentrum dat bezoekers meeneemt op een reis door de tijd. De Wachter, opgericht in 1851, is een unieke molen die zowel dienst deed als korenmolen, oliemolen en specerijenmaalderij. Deze combinatie maakt het de enige molen in Nederland met deze drie verschillende malerijen. In dit artikel zullen we de rijke geschiedenis van De Wachter verkennen, evenals de vele ambachten en activiteiten die het museum te bieden heeft.

1. De Geschiedenis van De Wachter

1.1 De oprichting in 1851

De geschiedenis van De Wachter voert ons terug naar het midden van de 19e eeuw, toen Egbert van Bon, een telg uit een molenaarsgeslacht, besloot een molen te bouwen aan de Zuidlaarder Vaart. Hij financierde de bouw met de bruidschat van zijn vrouw Anna Bazuin. In die tijd was De Wachter een boekweit- en oliemolen, gebouwd door molenbouwer Kruijer uit Assen.

1.2 Overgang naar de familie Medendorp

In 1895 kwam De Wachter in handen van de Zuidlaarder familie Medendorp. Zij besloten om de olieslagerij en de specerijenmaalderij te moderniseren door middel van mechanisatie. Deze modernisering was noodzakelijk, aangezien molens in die tijd te maken kregen met concurrentie van betrouwbare energiebronnen zoals stoommachines en later diesel- en elektromotoren. De familie Medendorp koos ervoor om te moderniseren in plaats van te sluiten.

1.3 Mechanisatie en stoommachines

De Wachter kreeg in 1898 twee stoominstallaties. De ene wekte elektriciteit op voor de olieslagerij, terwijl de andere de specerijenmaalderij aandreef via drijfriemen. Dit was een aanzienlijke innovatie, aangezien Zuidlaren pas in 1921 van elektriciteit werd voorzien. Ondanks deze modernisering bleef de molen voor het malen van graan afhankelijk van de wind.

1.4 Verval van molens en restauratie van De Wachter

In de jaren ’30 moesten veel Nederlandse molens de ongelijke strijd met de industrie staken en raakten in verval. Ook De Wachter raakte in verval, en in de jaren ’20 werden de olieslagerij en de specerijenmaalderij gesloten. Veel onderdelen, waaronder de stoommachines, werden uit de molen gesloopt. In 1950 besloot molenaar Medendorp ook de korenmolen stil te zetten, waarna het einde voor De Wachter nabij leek. Echter, in 1969 besloten enkele Zuidlaarder burgers om De Wachter te redden van de ondergang. Zij richtten de Stichting Molenmuseum De Wachter op, met als doel de molen te restaureren en te behouden voor toekomstige generaties. Dankzij hun inspanningen, fondsenwerving en de steun van de lokale gemeenschap werd de molen in 1974 volledig gerestaureerd en heropend voor het publiek.

2. Ambachten en activiteiten in De Wachter

2.1 Korenmolen

De Wachter functioneert nog steeds als korenmolen en maalt op traditionele wijze graan tot meel. Bezoekers kunnen de molen in werking zien en leren over het maalproces, de technieken en de geschiedenis van het molenaarsvak.

2.2 Oliemolen

De olieslagerij in De Wachter is eveneens gerestaureerd en biedt bezoekers een unieke kans om te zien hoe vroeger uit zaden olie werd geperst. De olieslagerij is uitgerust met originele werktuigen en machines, waardoor bezoekers een authentieke ervaring krijgen.

2.3 Specerijenmaalderij

De specerijenmaalderij is een zeldzaam overblijfsel van een ambacht dat bijna uit Nederland is verdwenen. Bezoekers kunnen zien hoe specerijen zoals peper, kaneel en nootmuskaat worden gemalen, gezeefd en verpakt.

2.4 Stoommachinemuseum

Het Stoommachinemuseum herbergt een indrukwekkende collectie stoommachines uit de 19e en vroege 20e eeuw. Deze machines demonstreren hoe stoomkracht een revolutie teweegbracht in de industrie en het dagelijks leven. Bezoekers kunnen de machines in werking zien en leren over de technische aspecten en de geschiedenis van stoomtechnologie.

2.5 Bakkerij

De ambachtelijke bakkerij in De Wachter is een eerbetoon aan de eeuwenoude traditie van het bakken van brood. Bezoekers kunnen zien hoe brood en andere lekkernijen worden gemaakt met meel uit de korenmolen en genieten van versgebakken brood uit de authentieke houtgestookte oven.

3. Educatieve activiteiten en evenementen

Molenmuseum De Wachter organiseert regelmatig educatieve activiteiten en evenementen voor jong en oud. Er zijn rondleidingen, workshops en demonstraties van oude ambachten, zoals smeden, manden vlechten en houtbewerking. Speciale evenementen zoals de Nationale Molendag en het Oogstfeest trekken jaarlijks veel bezoekers.

Tot slot

Molenmuseum De Wachter is een levendig erfgoed- en ambachtencentrum dat de geschiedenis en de traditionele ambachten van Nederlandse molens op unieke wijze tot leven brengt. Bezoekers kunnen een stap terug in de tijd zetten en ervaren hoe het was om te leven en te werken in een periode waarin molens een essentieel onderdeel waren van de Nederlandse economie en samenleving. Door de zorgvuldige restauratie en het behoud van de molen en de bijbehorende ambachten, biedt De Wachter een waardevolle educatieve ervaring voor bezoekers van alle leeftijden.

Naast de fascinerende geschiedenis en ambachten, draagt Molenmuseum De Wachter ook bij aan de lokale gemeenschap door het creëren van werkgelegenheid en het stimuleren van toerisme. Bovendien blijft het museum innoveren en zich ontwikkelen om een inspirerende en leerzame ervaring te bieden voor toekomstige generaties.

Als u geïnteresseerd bent in de Nederlandse geschiedenis, traditionele ambachten en technieken, of gewoon op zoek bent naar een uniek en boeiend dagje uit, is Molenmuseum De Wachter in Zuidlaren een must-visit bestemming. Met zijn rijke geschiedenis, levendige activiteiten en educatieve mogelijkheden is het een ervaring die u niet snel zult vergeten.